رییس مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری با اعلام این که دانشگاه تهران از لحاظ تولید مدارک علمی برترین دانشگاه جهان اسلام است از بودجه‌های تحقیقاتی تعلق گرفته به دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی کشور و جهان اسلام در مقایسه با برترین‌های دنیا انتقاد کرد و خواستارتوجه و تلاش بیشتر سیاست‌گذاران علمی کشورهای جهان اسلام به این حوزه شد.
دکتر جعفر مهراد در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به رتبه‌بندی و ارزیابی دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی و پژوهشی 57 کشور اسلامی به لحاظ شاخص‌های کمی (میزان انتشارات) و کیفی (متوسط میزان استنادات و مقدار شاخص MNCS) گفت: در بازه زمانی 2007 تا 2009 دانشگاه تهران با چهار هزار و 546 مدرک علمی ، پرتولیدترین دانشگاه جهان اسلام است. سپس دانشگاه‌های حاجت‌تپه و آنکارا از کشور ترکیه به ترتیب با چهارهزارو 185 و سه هزارو908 مدرک بیشترین میزان انتشارات را دارا هستند.

بیشتر دانشگاه‌های پرتولید جهان اسلام متعلق به جمهوری اسلامی ایران و ترکیه هستند

مهراد تصریح کرد: نکته قابل توجه این است که اکثریت 20 دانشگاه پرتولید جهان اسلام متعلق به جمهوری اسلامی ایران و ترکیه هستند و تنها دانشگاه قاهره از مصر و دانشگاه مالایا از مالزی به ترتیب در جایگاه‌های نهم و دهم تولید علم قرار گرفته‌اند.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ادامه داد: بر اساس شاخص متوسط استنادات دریافتی (Citation per Paper) که سنجه‌ای از میزان نمایانی و تأثیر آثار علمی است و می‌تواند به عنوان سنجه کیفیت انتشارات نیز مد نظر قرار گیرد، دانشگاه آزاد اسلامی در جمهوری اسلامی ایران با متوسط چهار استناد در هر اثر، در صدر قرار دارد. پس از آن دانشگاه‌های ماکرر (اوگاندا)، آقاخان (پاکستان) و دانشگاه امارات متحده عربی به ترتیب به لحاظ این شاخص در جایگاه‌های دوم تا چهارم قرار دارند. از کشور ترکیه، دانشگاه استانبول در جایگاه هفتم قرار گرفته‌ است.

دانشگاه رازی و دانشگاه بوعلی‌سینا برترین دانشگاه‌های جهان اسلام از لحاظ شاخص میانه استنادی هنجارشده

مهراد در گفت‌و‌گو با ایسنا افزود: از شاخص‌های جدید علم‌سنجی که در ارزیابی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی استفاده می‌شود، شاخص مشهور کراون (Crown Indicator) است که توسط دانشگاه لایدن در هلند پیشنهاد شده است. این دانشگاه شاخص جدیدی را نیز با عنوان شاخص میانه استنادی هنجارشده (MNCS) معرفی کرده که نسبت به شاخص قبلی دقیق‌تر و رضایت‌بخش‌تر است.

مهراد خاطر نشان کرد: بر اساس این شاخص دو دانشگاه رازی کرمانشاه و بوعلی‌سینای همدان برترین دانشگاه‌های جهان اسلام هستند. پس از این دو دانشگاه، دانشگاه آقاخان (پاکستان) در رتبه سوم قرار دارد.

وی افزود: دانشگاه‌های کشورهای جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، پاکستان، امارات، مصر و تونس بر اساس شاخص «MNCS» رتبه‌های نخست تا دهم را به خود اختصاص داده‌اند.

مهراد خاطرنشان کرد: 10 و 20 دانشگاه برتر جهان اسلام به لحاظ شاخص «MNCS» متعلق به چهار کشور ترکیه، جمهوری اسلامی ایران، مصر و مالزی هستند.

رییس مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری در ادامه گفت: بررسی دانشگاه‌های برتر جهان اسلام در حوزه‌های 22گانه موضوعی در ISI نشان می‌دهد که به لحاظ میزان تولیدات علمی، دانشگاه تهران در چهار حوزه علوم کشاورزی، زیست‌شناسی و زیست‌شیمی، علوم کامپیوتر و علوم زمین در میان تمامی دانشگاه‌های کشورهای اسلامی برترین است.

دانشگاه صنعتی شریف برترین دانشگاه جهان اسلام در حوزه‌های مهندسی، فیزیک و علوم مواد

وی اضافه کرد: همچنین دانشگاه صنعتی شریف در حوزه‌های مهندسی، فیزیک و علوم مواد برترین دانشگاه جهان اسلام است. در حوز‌های زیست‌شناسی مولکولی و ژنتیک و علوم اعصاب و رفتار، دانشگاه استانبول در ترکیه پرتولیدترین دانشگاه جهان اسلام است. در واقع، در 19 حوزه موضوعی دانشگاه‌های کشورهای جمهوری اسلامی ایران و ترکیه برترین‌ها هستند و تنها در دو حوزه شیمی و میکروبیولوژی دو دانشگاه از کشور مالزی و در حوزه علوم چندرشته‌ای دانشگاه امارات متحده عربی در میان سایر دانشگاه‌های کشورهای اسلامی پرتولیدترین‌ها هستند.

متوسط تعداد نویسندگان در آثار پژوهشگران دانشگاه‌های برتر جهان اسلام، تنها سه نویسنده است

مهراد در بخش دیگری از گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران، دو خصوصیت مؤثر بر میزان تأثیر و کیفیت تحقیقات در دانشگاه‌ها شامل همکاری و مشارکت علمی و دریافت بودجه تحقیقاتی در میان صد دانشگاه برتر کشورهای اسلامی و وضعیت این دانشگاه‌ها با صد دانشگاه برتر جهان را مقایسه کرد و گفت: متوسط تعداد نویسندگان در آثار پژوهشگران دانشگاه‌های برتر جهان اسلام سه نویسنده است؛ این در حالیست که متوسط تعداد نویسندگان در انتشارات دانشگاه‌های برتر دنیا، هفت نویسنده در هر اثر است.

تنها 17 درصد کل تحقیقات انجام شده در دانشگاه‌های کشورهای اسلامی از بودجه تحقیقاتی استفاده می‌کنند

به گفته مهراد، بررسی میزان انتشارات تعیین اعتبارشده دانشگاه‌های برتر کشورهای اسلامی نشان می‌دهد که حدود 49 درصد انتشارات دانشگاه‌های برتر جهان از بودجه‌های تحقیقاتی استفاده می‌کنند این در حالی است که تنها 17 درصد کل تحقیقات انجام شده در دانشگاه‌های کشورهای اسلامی از بودجه تحقیقاتی استفاده می‌کنند.

بودجه‌های تحقیقاتی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی در مقایسه با برترین‌ دانشگاه‌های دنیا رضایت‌بخش نیست

رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی و فناوری افزود: نکات بیان شده حامل پیام‌های مفید و تأثیرگذاری برای سیاست‌گذاران علمی کشورهای اسلامی است؛ از جمله اینکه وضعیت مشارکت و همکاری علمی و پژوهشی به عنوان یکی از علل تأثیرگذار در رشد کمی و کیفی تولید علم کشورها در دانشگا‌ه‌های جهان اسلام تا حدودی مورد غفلت قرار گرفته و توجه بیشتر مسئولان امر را می‌طلبد. به علاوه، بودجه‌های تحقیقاتی تعلق گرفته به دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی در امر تحقیق و پژوهش در مقایسه با برترین‌های دنیا رضایت‌بخش نیست که این امر نیز نیازمند توجه و تلاش بیشتر سیاست‌گذاران علمی در کشورهای جهان اسلام است.

نوشته شده در سه شنبه 89/8/25ساعت 11:35 صبح توسط مریم نظرت چی بود؟ ( ) |