در برنامه غذایی روزانه استفاده از 5 گروه غذایی اصلی توصیه شده است. این گروه ها شامل نان و غلات، میوه ها، سبزی ها، شیر و لبنیات و گوشت، حبوبات، تخم مرغ و مغزها (دانه ها) است. در سال های اخیر در هرم غذایی، سبزی ها و میوه ها به دلیل اهمیتی که در سلامت انسان دارند در دو گروه غذایی جداگانه به نام گروه سبزی ها و گروه میوه ها قرار گرفته اند.

گروه میوه ها شامل انواع میوه ها است و مصرف روزانه 2 تا 4 واحد از آن توصیه می شود. هر واحد میوه شامل یک عدد میوه متوسط، نصف لیوان میوه های دانه شده مانند انگور، نصف لیوان آب میوه تازه و طبیعی و یک چهارم لیوان میوه خشک است.

هر واحد میوه حاوی 15 گرم کربوهیدرات و 60 کیلوکالری انرژی است. در هر واحد از میوه تازه، منجمد و خشک شده حدود 2 گرم فیبر وجود دارد. آب میوه نسبت به میوه تازه مقدار کمتری فیبر دارد. میوه های تازه کامل، بیشتر از آب میوه ها حالت سیری ایجاد می کنند و برای افرادی که سعی در کاهش وزن دارند، مناسبترند. زیاده روی در مصرف میوه ها اگر موجب دریافت کالری زیاد شود، می تواند موجب چاقی شود.

سبزی ها نیز شامل انواع سبزی ها است و مصرف روزانه 3 تا 5 واحد از آن توصیه می شود. هر واحد سبزی شامل یک لیوان از انواع سبزی های خام، نصف لیوان سبزی های پخته، نصف لیوان آب سبزی ها و یک عدد سیب زمینی متوسط است. همچنین هر واحد از سبزی ها حاوی 5 گرم کربوهیدرات، 2 گرم پروتئین و 25 کیلوکالری انرژی است. هر واحد سبزی دارای 32گرم فیبر غذایی است. سبزی ها منبع خوب ویتامین ها و مواد معدنی هستند.
نقش میوه و سبزی در پیشگیری و درمان بیماری ها
میوه ها و سبزی ها به علت داشتن ویتامین ها، مواد معدنی، آنتی اکسیدان ها و فیبر نقش مهمی در پیشگیری و درمان انواع سرطان ها، بیماری های قلبی عروقی، سکته مغزی، پوکی استخوان، دیابت و چاقی دارند.
میوه ها و سبزی ها به علت داشتن آنتی اکسیدان ها و فیبرها از رسوب چربی در دیواره رگ ها و گرفتگی عروق جلوگیری می کنند.
فیبرها باعث افزایش حجم مدفوع و افزایش حرکات روده شده و از یبوست جلوگیری می کنند.
فیبرها باعث کاهش فشار درون روده می شوند و از بیماری هایی مانند هموروئید (بواسیر) و دیورتیکولوز پیشگیری می کنند.
فیبرها باعث کاهش سطح کلسترول خون شده و از بیماری های عروق قلب و مغز جلوگیری می کنند.
فیبرها تخلیه محتویات معده به درون روده و جذب آنها را به تاخیر می اندازند و با این کار مانع افزایش ناگهانی قند خون می شوند و به همین علت در کنترل بیماری دیابت مفیدند.
فیبرها با ایجاد حس سیری، باعث کاهش مصرف غذا شده و به کاهش وزن کمک می کنند.
میوه ها و سبزی ها نقش محافظتی در ابتلا به سرطان کولون و رکتوم دارند.
میوه ها و سبزی ها غنی از پتاسیم بوده و مصرف آن ها برای کنترل فشار خون و جلوگیری از ریتم های قلبی نامنظم موثرند.
میوه ها و سبزی ها به علت داشتن آنتی اکسیدان ها نقش مهمی در مقابله با عوارض آلودگی هوا دارند.

نکات بهداشتی در استفاده از میوه و سبزی
باقی مانده سموم دفع آفات بر روی میوه ها و سبزی ها می تواند احتمال بروز سرطان ها را افزایش دهد.
سبزی ها معمولا از طریق مدفوع انسان یا حیوان آلوده می شوند و علت آلودگی تماس با خاک یا آبیاری با آب آلوده است. بنابراین سبزی ها میوه ها را باید قبل از مصرف کاملا شسته و ضدعفونی کرد.
میوه ها و سبزی ها مانند و خیار باید به دقت شسته شوند و حتی الامکان به صورت پوست کنده مصرف شوند.
برای نگهداری میوه ها در یخچال باید توجه داشت هوا در اطراف همه قسمت های میوه جریان داشته باشد. بنابراین نباید میوه ها را داخل کیسه های نایلونی در یخچال گذاشت.
برای نگهداری سبزی ها بعد از پاک کردن، شستن و ضد عفونی کردن، آنها را داخل یک پارچه تمیز بپیچید و بعد داخل یخچال بگذارید.
موقع جا به جا کردن و شستن میوه ها و سبزی ها باید مراقب بود پوست آنها زخمی نشود و ضربه نخورد. این کار باعث می شود که سبزی ها و میوه ها زودتر فاسد شوند.

نکات تغذیه ای در استفاده از میوه و سبزی
تا جایی که ممکن است میوه ها و سبزی ها را به صورت خام مصرف کنید. زیرا حرارت، به ویژه اگر طولانی مدت باشد می تواند باعث از بین رفتن ویتامین های میوه ها و سبزی ها شود.
سالادی را که با وعده های غذایی مصرف می کنید با فاصله کمی از سرو غذا آماده کنید. زیرا ویتامین های موجود در اجزای آن در معرض هوا تخریب می شوند.
استفاده از چاشنی هایی مانند آب لیمو، آب نارنج، آب غوره و روغن زیتون برای سالاد بسیار بهتر از استفاده از سس های مایونز است. این سس ها حاوی مقدار زیادی چربی هستند که می توانند موجب اضافه وزن و چاقی شوند. می توان سس سالاد را در منزل با مخلوط کردن مقداری ماست کم چرب، آب لیمو یا آب نارنج یا سرکه، کمی فلفل و روغن زیتون تهیه کرد.
از جوانه غلات و حبوبات مانند جوانه گندم و ماش همراه سالاد استفاده کنید. جوانه ها غنی از ویتامین ها به خصوص ویتامین C و املاح هستند.
از میوه ها به عنوان میان وعده استفاده کنید. مصرف میوه های کامل بهتر از آب آن هاست.
در تهیه کمپوت ها از شکر اضافی استفاده می شود، بنابراین استفاده از میوه ها تازه به خصوص برای افراد دیابتی بهتر از کمپوت است.
اگر از کنسرو سبزی ها مانند کنسرو قارچ و … استفاده می کنید، آنها را با آب بشویید تا نمک اضافی آنها از بین برود.
از مصرف مقادیر بیش از اندازه فیبر در یک وعده غذایی بپرهیزید زیرا باعث دفع کلسیم، آهن، مس، منیزیم، روی و سلنیوم می شود.
با افزایش مقدار فیبر رژیم غذایی، باید آب بیشتری هم بنوشید.
بر اساس اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، مصرف ناکافی میوه و سبزی ها علت 31 درصد بیماری های ایسکمیک قلب و 11 درصد سکته های مغزی در دنیاست.

isna

نوشته شده در سه شنبه 90/1/9ساعت 2:25 عصر توسط مریم نظرت چی بود؟ ( ) |